گوش دادن دوره های کامل ترتیل قاریان متخصص و مشهور با رعایت قواعد تجوید و وقف و ابتدا و ارائه ی صوت و لحن زیبا با سرعت مناسب، تلاوت گردیده است برای حافظان فواید بسیاری دارد.
۳.تلاوت آیات از حفظ:
اکنون باید قطعه ی تعیین شده برای تثبیت که چندبار به صورت ترتیل استماع شده است،با تکیه بر حافظه تلاوت شود.برای اینکار حافظ، قطعه ی مورد نظر را از حفظ تلاوت میکند ودر هرقسمتی که دچار مشکل شود ابتدا سعی میکند که خود با اعتماد بر حافظه،آن را به خاطر بیاورد.اگر تلاشش به نتیجه نرسید آنگاه به قرآن مراجعه میکند. این مرحله نیز چند بار تکرار میشودتا بتواند بدون نگاه کردن به قرآن تمام قطعه مورد نظر را کاملا درست قرائت کند.
گاهی حافظان بدلیل نداشتن برنامه ی منظم و ایجاد فاصله های زمانی طولانی بین مرور اجزا،درمحفوظات خویش دچار آسیب میگردند و تسلط آنها درتلاوت آیات کاهش می یابد؛ این افراد برای ترمیم و بازسازی محفوظات خودلازم است به برنامه ی تثبیت روی آورند.لازم به ذکر است برنامه ی تثبیت برای کسانی مفید
کلیدهای موفقیت:
۱.راهکارهای جدید:حافظان میتوانند با خلاقیت و نوآوری راهکارهای متنوع و جدیدی مطابق ذوق و سلیقه ی خود در شباهت ها ایجاد نمایند.
قرآن کریم،کتابی است که آیاتش درلطف وزیبایی و عمق و محتواهمانند یکدیگرند.کلمات دل انگیز قرآن درحسن نظم،زیبایی الفاظ و رسایی معانی با هم هماهنگ اند و به یکدیگر شباهت دارند.این شباهت هم شامل تشابه در معناست و هم تشابه در الفاظ.
یکی از مهم ترین امور موثر در ارتقای کیفیت حفظ و مرور،شرکت درجلسات و کلاس های آموزشی حفظ است. مطابق نظر روانشناسان حافظه ی افرادی که به صورت گروهی کاری را انجام میدهند از نظر سهولت فراگیری و دقت و نگهداری عالی تر از حافظه ی افرادی است که بصورت منفرد همان کار را انجام میدهند. ( حافظان نورص۱۵۷)
مباحثه
الف)اهمیت:
الف)اهمیت مرور:
ازآنجا که حفظ آیات باهمه ی شرایط آسانتر از نگهداری آنهاست،مرور محفوظات نیاز به اراده ی قوی تری دارد. چنان که امام باقر علیه السلام میفرماید: نگهداری عمل از خود عمل دشوارتر است.
مرور با روش صحیح و برنامه ریزی منظم موجب بازیابی،تقویت و ماندگاری محفوظات میشود.
۴.جمله بندی:
برای آنکه حفظ با روش صحیح و اصولی انجام شود،پس از سه مرحله پیشین،چنان که قبلا اشاره شد آیات متوسط و طولانی باید جمله بندی شوند. این کار لازم است با توجه به علامت های صحیح وقف و ابتدا بصورت دقیق و صحیح انجام شود.درسایه شناخت و رعایت مواضع وقف و ابتداست که معانی قرآن،بیان،اهداف آن،شناخته و سودمندی آن،آشکار میشود.
برای دستیابی به نتیجه بهتر در حفظ باید از تمام عواملی که به انجام آسان تر و قوی تر آن کمک میکند بهره مند شد. لازم است حافظ قدم به قدم طبق اصول و شیوه های صحیح آیات را بخاطر بسپارد تا آیات کلام وحی همیشه در ذهن بماند. طی مراحلی که در ادامه می آید دسترسی به این مقصد را سهل تر و حفظ را تقویت میکند:
هدف اصلی از تلاوت قرآن،آشنایی با معارف عالی و بلندآن و تبعیت ازدستورات الهی است.حفظ متن آیات،زمینه ساز خوبی برای دستیابی به این هدف اساسی است. اما در کنار حفظ آیات موارد دیگری وجود دارندکه پرداختن به آنها خالی از منفعت نمیباشد. ازآن جمله حفظ شماره ی آیه،نام سوره و شماره جز است.
هدف اصلی از تلاوت قرآن،آشنایی با معارف عالی و بلندآن و تبعیت ازدستورات الهی است.حفظ متن آیات،زمینه ساز خوبی برای دستیابی به این هدف اساسی است. اما در کنار حفظ آیات موارد دیگری وجود دارندکه پرداختن به آنها خالی از منفعت نمیباشد. ازآن جمله حفظ شماره ی آیه،نام سوره و شماره جز است.
سوره ها:
برای حفظ سوره ها پیش از هرچیز لازمست نام سوره به خاطر سپرده شود. در مرحله ی بعد باید آیات آن سوره را به ترتیب تا پایان حفظ نمود. سوره های کوتاه را میتوان دریک نوبت از برنامه ی حفظ قرار داد و آنها را بترتیب،آیه به آیه و یکجا حفظ نمود. اما حفظ سوره های متوسط و طولانی در یک نوبت ممکن نیست. بنابراین طی برنامه ای منظم براساس سطر و صفحه به حفظ آنها میپردازیم.
تعیین مدت زمان حفظ بستگی به علاقه،سن،میزان،فعالیت وسطح هوش و استعداد افراد دارد. بدیهی است که نمیتوان برای همه،زمان بندی یکسانی مشخص نمود،اما تجربه نشان داده است که برای رسیدن به مقصودوموفقیت در حفظ کل قرآن بایددرآغاز مقدار کمتری حفظ نمودوباکسب تجربه ی بیشتربرمیزان آن افزود. البته از آنجا که به یاد ماندن و تثبیت،زمان بیشتری نسبت به حفظ میطلبد لازم است از سرعت،عجله،شتاب و بخاطر سپاری میزان بالایی از محفوظات درهرنوبت پرهیز کرد.
« بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ »
قرآن منشور زندگی مسلمانان وقانون اساسی آنان است.بنابراین هر فردمسلمان لازم است با آن درارتباط باشدوانس بگیرد. یکی از بهترین راههای انس با این کلام آسمانی حفظ آیات است. اما سوال اینجاست که درچه سنی میتوان حفظ قرآن را شروع کرد؟برای موفقیت بیشتر باید حفظ را ازجزاول آغاز نمودیاجز سی ام؟آیا سن حافظ در نقطه آغاز آن موثراست؟
.jpg)
در كشور مصر- كه از نظر قرائت قرآن بانغمه هاى دلنشين درسطح بالايى قراردارد- قارى قرآن به كـسـى گـفـته مى شود كه , افزون برتوان تلاوت دلنشين , حافظ نيز باشد.
بنابر اين , آن كه حافظ نـيـسـت -حتى اگر قرآن را با صوت خوش بخواند- قارى خوانده نمى شود.
دراين باره , آگاهى از نظر قاريان معروف جهان سودمند مى نمايد.
.jpg)
حفظ قرآن مانند تلاوت آن آثاري فراوان و ارزنده دارد. برخي از آثار حفظ آيات قرآن مجيد، عبارت است از:
1.پاداش اخروي
حافظان قرآن در بهشت جايگاهي والا دارند و پاداش آنان دو چندان خواهد بود. پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمودند: درجات بهشت به تعدد آيههاي قرآن است. وقتي كه صاحب قرآن وارد بهشت شود، به وي ميگويند بخوان و بالا برو، كه هر آيهاي را درجهاي است. پس برتر از درجة حافظ قرآن درجهاي نيست.
.jpg)
شاید از شما سوال شود که در آغاز بعثت پيامبر صلي اللّه عليه و آله براي حفظ قرآن از تحريف و نابودي یکی از راه های اصلی به خاطر سپردن آيات الهی بوده است؛ ولي اكنون ـ كه چاپ و نشر به پيشرفتي باور نكردني دست يافته ـ چرا از حفظ قرآن سخن مي‌گوييم؟
در پاسخ به اين پرسش بايد گفت: كلام الاهي تنها براي جلوگيري از تحريف و نابودي به خاطر سپرده نمي‌شد تا با پيشرفت صنعت چاپ حفظ بيهوده جلوه كند. اين امر انگيزه‌هاي گوناگون دارد كه برخي از آنها عبارت است از:
.jpg)
براى حفظ قرآن، لازم است به موارد ذيل توجه كنيد:
1. گرفتن تصميم جدى و باقى ماندن بر تصميم.
2. داشتن جوابهاى قانع كنندهاى براى سؤالهاى ذيل: چرا حفظ مىكنم؟ فايدهاش چيست؟ قرآن چيست؟ سخن كيست؟ روى من چه اثراتى ممكن است داشته باشد؟ چقدر به قرآن علاقه دارم؟ چه چيزى از قرآن براى من مهمتر است؟ چه كتابى از اين مهمتر است؟ و...
3. قرائت صحيح و روان قرآن؛ به طورى كه در هيچ جاى قرآن مشكل قرائت نداشته باشيد.
.jpg)
براى حفظ قرآن روشهاى گوناگونى بيان و تبيين شده كه هر كدام در جاى خود، داراى ويژگىهايى است و هر كس نيز امكان دارد بر اساس استعداد، ذوق و سليقه، شرايط شخصى و تجربه عملى خويش، داراى روش خاص و شخصى در حفظ قرآن باشد. ولى روش پيشنهادى نویسنده در این مقاله در حفظ قرآن، بر مبناى حفظ «تفكيكى» آيات، صفحات، سورهها و جزءهاى قرآن و سپس بر مبناى حفظِ «تركيبى» و تكرار آنها بر اساس قسمتهاى «سه» تايى ـ «سه» تايى است.
کلام امیر
کمترین حقی که از خدای سبحان بر گردن شماست
این که از نعمت های او در راه نافرمانی اش یاری نباید خواست .
خدمات
نور علی نور
عن الفضیل بن یسار عن ابی عبدالله (علیه السلام ) قال سمعته یقول : ان الذین یعالج القرآن و یحفظه بمشقه منه و قله حفظ له اجران
** از فضیل بن یسار نقل شده که گفت: شنیدم امام صادق (علیه السلام) می فرمود: همانا کسی که با قرآن همدم است و آن را با مشقت و کمی حافظه حفظ می کند دو اجر دارد**
ترجمه اصول کافی- ج 6 ص 407
